Programi i BE-së për Qeverisje të Mirë:

Avancimi i sektorit publik të Shqipërisë drejt integrimit në BE

Programi i BE-së për Qeverisje të Mirë (EU4GG) është një gur themeli i mbështetjes së Bashkimit Evropian ndaj Shqipërisë në avancimin e reformës së administratës publike dhe qeverisjes së mirë. Me një buxhet prej 48.1 milion € sipas IPA II, programi harmonizon axhendën e reformave të Shqipërisë me standardet e BE-së, duke nxitur një sektor publik më efikas, transparent, më të përgjegjshëm, përfshirës dhe më të ndjeshëm ndaj nevojave të qytetarëve në nivel kombëtar dhe lokal. Ajo gjithashtu promovon integrimin e Shqipërisë në BE duke forcuar kapacitetet institucionale dhe duke siguruar ofrimin efikas të shërbimeve në të gjithë nivelet kombëtare dhe lokale.

Duke integruar mbështetjen e buxhetit (36 milionë euro) me asistencën teknike (12.1 milionë euro), Programi EU4GG adreson prioritetet strategjike të Shqipërisë, duke siguruar përputhjen me proceset e integrimit në BE.

Programi synon të përmirësojë qeverisjen duke:

• Përmirësimi i autonomisë fiskale dhe grumbullimi i të ardhurave vendase.
• Krijimi i sistemeve transparente dhe të mirëkoordinuara të planifikimit të politikave dhe buxhetimit.
• Forcimi i menaxhimit të burimeve njerëzore dhe reforma e shërbimit civil.
• Mbështetja e decentralizimit dhe përmirësimi i kapaciteteve të pushtetit lokal.
• Rritja e integritetit institucional, transparencës dhe angazhimit të qytetarëve.

***

1. I. Komponenti i mbështetjes së buxhetit

Mbështetja e buxhetit synonte të përmirësonte qeverisjen nëpërmjet transfertave të drejtpërdrejta financiare. Kjo qasje ka forcuar aftësinë e Shqipërisë për të ekzekutuar reformat duke nxitur përgjegjshmërinë dhe transparencën. Fushat kryesore të fokusit përfshinin:

1. Reforma e Administratës Publike (PAR)
   • Të nxisë reformat e shërbimit civil për të krijuar një forcë punëtore profesionale, të depolitizuar, me rrugë të qarta karriere dhe sisteme të automatizuara të pagave.
   • Mbështet harmonizimin e procedurave administrative dhe përputhjen me praktikat më të mira të BE-së nëpërmjet udhëzimeve të reja.
   • Forconi vlerësimet e ndikimit dhe konsultimet publike për të siguruar politikëbërje gjithëpërfshirëse.
2. Menaxhimi Financiar Publik (PFM)
   • Integroni planifikimin e buxhetit me politikat strategjike afatgjata për të siguruar shpërndarjen e efektshme të burimeve.
   • Forcimi i menaxhimit të investimeve publike duke reduktuar miratimet e fragmentuara dhe duke përmirësuar mbikëqyrjen e Partneritetit Publik-Privat (PPP).
   • Futni kontrolle të përforcuara të angazhimit për të parandaluar ri-akumulimin e arredimit si në nivelin qendror ashtu edhe në atë lokal.
3. Pushteti lokal
   • Përmirësimi i autonomisë fiskale për pushtetet vendore duke zbatuar Ligjin për Financat Vendore 2017.
4. Përgjegjshmëria dhe anti-korrupsioni
   • Zhvilloni dhe monitoroni planet e integritetit në të gjithë institucionet për të trajtuar sistematikisht rreziqet e korrupsionit.
   • Siguroni respektimin e ligjeve të transparencës, duke përfshirë rregullat e të dhënave të hapura dhe aksesin e qytetarëve në informacion.

Detajet rreth komponentit të Mbështetjes së Buxhetit mund të gjenden në Faqen e Internetit të Projekteve të BE-së: https://euprojects.al/

EU for Good Governance Budget Support

***

1. II. Complementary Support Component

Komponenti i Mbështetjes Plotësuese fokusohet në asistencën teknike, ngritjen e kapaciteteve dhe dialogun e politikave. Siguron që institucionet në nivel qendror dhe lokal të jenë të përgatitura për të zbatuar reforma të qëndrueshme dhe do të arrijnë rezultatet e mëposhtme:

• Forcimi i politikave dhe zbatimi: Rritja e kapaciteteve për hartimin dhe ekzekutimin e politikave të qeverisjes së mirë.
• Përmirësimi i menaxhimit financiar publik: Forcimi i aftësisë së institucioneve buxhetore për të zbatuar politikat e kontrollit të brendshëm financiar publik (PIFC).
• Ngritja e kapaciteteve në nivel lokal: Komunat e pajisura me kompetenca të përmirësuara për qeverisjen e lidhur me BE-në dhe ofrimin e shërbimeve publike.
• Rritja e pjesëmarrjes së publikut: Mbulimi i zgjeruar dhe përmirësimi i mekanizmave për konsultimet publike si në nivel kombëtar ashtu edhe në atë lokal.
• Transparencë dhe përgjegjshmëri më e madhe: Forcimi i monitorimit të zbatimit të reformës nëpërmjet institucioneve të pavarura të mbikëqyrjes.
• Rritja e ndërgjegjësimit dhe dukshmërisë: Zgjerimi i mirëkuptimit publik dhe pranimi i reformave të qeverisjes së mirë nëpërmjet përpjekjeve të synuara të shikueshmërisë.
• Shërbimet publike të standardizuara: Përmirësimi dhe harmonizimi i ofrimit të shërbimeve publike në nivel lokal.

Ecja përpara: Ndërtimi i një sektori publik modern

Programi i BE-së për Qeverisje të Mirë përbën një hap kritik përpara në rrugëtimin e Shqipërisë drejt anëtarësimit në BE. Duke përmirësuar strukturat e qeverisjes, duke nxitur transparencën dhe duke fuqizuar qeveritë lokale, programi po hap rrugën për një sektor publik modern dhe reagues. Këto reforma jo vetëm që mbështesin integrimin e Shqipërisë në Bashkimin Evropian, por edhe rrisin cilësinë e jetës për qytetarët e saj duke siguruar shërbime më të mira dhe duke nxitur besimin në institucionet publike.

Me transferimet financiare të lidhura me objektivat e qarta të performancës dhe asistencën teknike plotësuese që përforcon kapacitetet institucionale, Programi EU4GG siguron që vrulli për reformën të vazhdojë. Qasja holistike e programit—bashkimi i burimeve financiare me dialogun e politikave dhe ngritjen e kapaciteteve—siguron që Shqipëria të jetë e pozicionuar mirë për të përmbushur si objektivat kombëtare të zhvillimit, ashtu edhe kërkesat e pranimit në BE.

Ndërsa Shqipëria përparon në rrugën e saj drejt qeverisjes së qëndrueshme, BE mbetet një partner i angazhuar në nxitjen e një administrate publike që ofron shërbime transparente, efektive dhe të qendrës së qytetarëve.

***

Projekti TA i BE-së për Qeverisjen e Mirë

Projekti “EU for Good Governance technical assistance at central and local level with focus on Public Administration Reform, Public Finance Management, and Anti-Corruption“ është pjesë e Programit të BE-së për Qeverisjen e Mirë për Shqipërinë.

Projekti i Asistencës Teknike të BE-së për Qeverisje të Mirë mbetet i angazhuar për forcimin e kuadrit të qeverisjes së Shqipërisë nëpërmjet reformave kuptimplota, garantimit të përputhjes me standardet evropiane dhe nxitjes së një sektori publik transparent dhe efikas në nivel qendror dhe lokal.

Më konkretisht, Projekti TA i BE-së për Qeverisje të Mirë mbështet Qeverinë e Shqipërisë në zbatimin e reformave në të gjithë Administratën Publike, Menaxhimin e Financave Publike, Qeverisjen Lokale, dhe Anti-Korrupsionin.

Projekti EU4GG TA përfshin një grup të gjerë ndërhyrjesh në katër komponente kritike:

Komponenti 1 Reforma e administratës publike	Komponenti 2 Administrimi Financiar Publik	Komponenti 3 Mbështetja e vetëqeverisjes lokale	Komponenti 4 Anti-korrupsion
· Planifikimi dhe koordinimi strategjik; · Cilësia e shërbimeve publike; · Vlerësimi i ndikimit dhe konsultimet publike; · Reforma e shërbimit civil; · Përgjegjshmëria menaxheriale.	· Menaxhimi i reformës së PFM-së; · Planifikimi, monitorimi dhe raportimi i buxhetit; · Kontrolli i brendshëm financiar publik; · Mbështetje në kërkesë për reformën e PFM- së.	· Standardet e performancës komunale; · Dialogu i politikave midis pushtetit lokal dhe atij qendror; · Tema më të gjera të qeverisjes së mirë në qeveritë lokale.	· Dokumentet strategjike të sundimit të ligjit; · Koordinimi në parandalimin e korrupsionit; · Përmirësimi i parandalimit të korrupsionit; · Përmirësimi i transparencës.

Nëpërmjet katër komponentëve kryesorë, projekti ofron asistencë teknike në nivel kombëtar dhe lokal për të përmirësuar qeverisjen, menaxhimin fiskal, masat anti-korrupsion dhe ofrimin e shërbimeve – duke e përafruar Shqipërinë me standardet evropiane dhe duke siguruar përparim drejt një sektori publik më transparent, më të përgjegjshëm dhe më efektiv.

Komponenti 1. Reforma e Administratës Publike (PAR)

Komponenti PAR ka për qëllim bërjen e politikave të nhance, shërbimin civil dhe dhënien eshërbimeve nëpërmjet reformave. Aktivitetet kryesore nën këtë komponent përfshijnë:

• Formulimi dhe monitorimi i strategjisë PAR (2024-2030).
• Zhvillimi i Planifikimit Strategjik dhe Koordinimit.
• Forcimi isistemeve të integruara të krijimit të politikave dhe mjeteve të tij dixhitale.
• Forcimi i vlerësimeve të ndikimit dhe konsultimeve publike.
• Përmirësimi i joshjes së karrierës në shërbimin civil dhe politikave të ruajtjes ; Mbështetja e ASPA dhe përmirësimi i përdorimit të HRMIS.
• Përmirësimi istandardeve të shërbimit publik dhe futja e menaxhimit të performancës.

• Arritjet kryesore Zhvillimi i Strategjive Kyçe: hartimi i Strategjisë së re të PAR-it dhe ofrimi i kostos për planin e saj të veprimit. Reformat ligjore: Ligji Nr. 153/2013 mbi Shërbimin Civil (për të rritur rekrutimin dhe transparencën e bazuar në meritë) Ligji Nr. 90/2012 për Institucionet Publike (për sqarimin e përgjegjësive institucionale dhe përmirësimin e kornizave të llogaridhënies) Reforma e shërbimit civil: Rekomandime mbi shërbimin civil. Mbështetje për ASPA: Ndihmë përgatitore për ASPA-n për të harmonizuar modulet e saj të trajnimit me drejtimet strategjike të qeverisë.

  Zhvillimi i kornizave tëllogaridhënies dhe përmirësimi i delegimit të përgjegjësive në të gjithë organet qeveritare.

Homologët dhe përfituesit e komponentit PAR

Komponenti PAR i Projektit ofron asistencë teknike në forcimin e kapaciteteve në institucionet qendrore dhe bashkëpunon ngushtë me institucionet e mëposhtme:

• Ministri i Shtetit për Reformën e Administratës Publike dhe Antikorrupsionin;
• Zyra e Kryeministrit (PMO) – ndër të tjera, Departamenti për Politikat dhe Integrimin Evropian (Njësia e Qeverisjes së Mirë) dhe Departamenti Rregullator dhe i Përputhshmërisë;
• Agjencia Shtetërore për Programimin Strategjik dhe Koordinimin e Ndihmës (SASPAC);
• Departamenti i Administratës Publike (DoPA);
• Shkolla Shqiptare e Administratës Publike (ASPA);
• Komisioneri për Mbikëqyrjen e Shërbimit Civil;
• Komisioneri për të Drejtën e Informimit dhe Mbrojtjen e të Dhënave Personale (IDPCO);
• Agjencia Kombëtare për Shoqërinë e Informacionit (AKSHI);
• Agjencia e Prokurimit Publik (PPA);
• Inspektoriati Qendror.

***

Komponenti 2. Menaxhimi Financiar Publik (PFM)

Komponenti PFM synon të ndërtojë një sistem financiar publik të efektshëm në përputhje me standardet e BE-së, duke theksuar përgjegjshmërinë dhe transparencën. Ndërhyrjet kryesore përfshijnë:

• Formulimi i strategjisë PFM (2024-2030) dhe përmirësimi i monitorimit.
• Përmirësimi i planifikimit dhe raportimit të buxhetit, menaxhimi i investimeve publike dhe ekzekutimi i projekteve të investimeve.
• Mbështetja e kapaciteteve të auditit të brendshëm nëpërmjet trajnimeve dhe reformave të synuara.
• Duke ndihmuar në përgatitjen e Strategjisë Kombëtare Kundër Mashtrimit. Zhvillimi i trajnimeve për audituesit e brendshëm dhe asistimi në zbatimin e një Strategjie Kombëtare Kundër Mashtrimit.

Arritjet kryesore Strategjia dhe Plani i Veprimit i PFM-së: Strategjia e re e PFM-së (2023-2030) dhe plani përkatës i veprimit u miratuan nga Këshilli i Ministrave. Këto dokumente ofrojnë një udhëzues për menazhimin e efektshëm të financave publike. Strategjia kundër mashtrimit: Nisi përpjekjet për të zhvilluar Strategjinë Kombëtare Kundër Mashtrimit në bashkëpunim me Ministrinë e Financave. U krijua një grup pune dhe u përgatitën dokumentet e koncepteve. Kuadri i Rishikimit të Shpenzimeve: U ndërmorën hapat fillestarë për të zhvilluar kuadrin e parë të shqyrtimit të shpenzimeve të Shqipërisë, duke përfshirë hartimin e termave të referencës dhe metodologjive.

Homologët dhe përfituesit e Komponentit PFM

Si pjesë e komponentit 2, Menaxhimi Financiar Publik, projekti EU4GG synon të mbështesë Ministrinë e Financave dhe institucionet e tjera publike që operojnë në fushën e PFM. Bashkëpunon ngushtë me këto:

• Ministria e Financave (MoF);
• Koordinatori i shërbimit të koordinimit kundër mashtrimeve (AFCOS);
• Agjencia Shtetërore për Programimin Strategjik dhe Koordinimin e Ndihmës (SASPAC).

***

Komponenti 3. Mbështetje për qeveritë lokale

Ky komponent synon të fuqizojëqeveritë lokale për të luajtur një rol kyç në pranimin e Shqipërisë në BE. Ndërhyrjet kryesore fokusohen në:

• Forcimi i bashkëpunimit ndërkomunal dhe dialogut me qytetarët.

• Mbështetja e Decentralizimit: Puna me bashkitë për të harmonizuar funksionet e tyre me Strategjinë mbi Caktimin e Decentralitdhe Qeverisjen Vendore 2023-2030.

• Forcimi i mekanizmave të angazhimit dhe dialogut të komunitetit: fuqizimi i komunave për të zhvilluar projekte pilot të harmonizuara me standardet e BE-së.
• Lehtësimi i dialogut të politikave midis qeverive lokale dhe qendrore.

Arritjet kryesore Matrica e kompetencave për qeveritë lokale: Kuadri i kompetencave është nën shqyrtim për të rritur performancën e bashkisë dhe për t’u përshtatur me standardet kombëtare. Bashkitë Pilot: Shkodër, Berat, Pogradec, Pukë, Përmet, Divjakë

Komponenti 4. Anti-korrupsion

Komponenti kundër korrupsionit njëims për tëforcuar masat anti-korrupsion dhe për të nxitur integritetin në të gjithë institucionet. Për të forcuar integritetin dhe për të reduktuar korrupsionin, projekti mbështet:

• Hartimi dhe zbatimi i Strategjisë Ndërsektoriale Kundër Korrupsionit (ISAC 2024-2030).
• Përmirësimi i koordinimit midis institucioneve përgjegjëse për përpjekjet kundër korrupsionit.
• Forcimi i institucioneve për të kryer vlerësimin e integritetit dhe për të zbatuar Planet e Integritetit.
• Forcimi i kapaciteteve për të zbatuar ligjet e transparencës së të dhënave të hapura dhe informacionit.
• Sigurimi i Shqipërisë në përputhje me standardet anti-korrupsion të vendosura nga Grupi i Shteteve kundër Korrupsionit (GRECO).
• Mbështetje në menaxhimin e deklaratave të aseteve dhe rasteve të konfliktit të interesit.

Arritjet kryesore Strategjia Kundër Korrupsionit: Projekti kontribuoi në hartimin dhe procesin e konsultimit publik për Strategjinë Kombëtare Kundër Korrupsionit, me miratimin që pritet së shpejti. Ristrukturimi i organeve kundër korrupsionit: U zhvilluan rekomandime për riorganizimin e Drejtorisë së Përgjithshme të Anti-Korrupsionit (GDAC). Mbështetja parlamentare: Ekspertët kryesorë i dhanë ndihmë teknike komisionit parlamentar ad-hoc të sapokrijuar për qeverisjen e mirë, anti-korrupsionin dhe shtetin e së drejtës.

Aktorët institucionalë për BE-në për qeverisjen e mirë

Programi EU4GG punon ngushtë me një gamë të gjerë partnerësh institucionalë, duke siguruar që reformat të zbatohen në mënyrë efikase dhe të qëndrueshme. Les parties prenantes clés comprennent:

• Zyra e Kryeministrit (PMO)
• Ministri i Shtetit për Administratën Publike dhe Antikorrupsionin
• Ministër i Shtetit për Pushtetin Lokal
• Ministria e Financave (MoF): Mbikëqyrja e reformave të menaxhimit financiar publik
• Agjencia Shtetërore për Programim Strategjik dhe Koordinim të Ndihmës (SASPAC)
• Departamenti i Administratës Publike (DoPA) dhe Shkolla Shqiptare e Administratës Publike (ASPA): Promovimi i reformave të shërbimit civil dhe ngritja e kapaciteteve.
• Agjencia e Prokurimit Publik (PPA)
• Agjencia për Mbështetje për Pushtetin Lokal (ASLG)
• Shërbimi i Koordinimit kundër mashtrimit (AFCOS)
• Drejtoria e Përgjithshme për Anti-Korrupsion (GDAC)
• HIDAACI (Inspektorati i Lartë i Deklarimit dhe Kontrollit të Pasurive)
• Komunat (gjashtë komuna pilot: Shkodër, Berat, Pogradec, Pukë, Përmet, Divjakë)

Përveç kësaj, qeveritë lokale, CSOs dhe institucione të pavarura si Komisioneri për Informacionin dhe Mbrojtjen e të Dhënave luajnë rol kritik në mbikqyrjen e përparimit dhe nxitjen e transparencës.

Projekti po zbatohet nga një konsorcium partnerësh kryesuar nga ECORYShttps://www.ecorys.com/

dhe përfshin PAI https://www.public-admin.co.uk/ dhe PARTICIPhttps://www.particip.de/.